Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KCPU) jest wyspecjalizowaną agendą Ministra Zdrowia, utworzoną w roku 2022 w wyniku połączenia Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Oficjalna strona internetowa: https://kcpu.gov.pl

Współpraca KCPU z Narodowym Funduszem Zdrowia

W czerwcu 2025 roku Narodowy Fundusz Zdrowia na wniosek Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (KPCU) objął patronatem Kampanię „Lekarzu, reaguj na przemoc!”. W odpowiedzi na wniosek, Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Filip Nowak stwierdził, że NFZ „z uznaniem odnosi się do wszelkich inicjatyw służących podnoszeniu świadomości społecznej w zakresie przeciwdziałania przemocy, w szczególności w obszarze ochrony zdrowia”.

Tym samym NFZ poparł cele i założenia tej kampanii.

Zastępca prezesa NFZ Marek Augustyn w rozmowie z panią Anną Hernik-Solarską (koordynator biura prasowego kampanii Lekarzu, reaguj na przemoc) podkreślił, że działania kampanii „Lekarzu, reaguj na przemoc” uzupełniają się wzajemnie z działaniami NFZ. Zaznaczył także, że zwalczanie problemu przemocy ma największe powodzenie jeśli działania odbywają się na wielu płaszczyznach i są realizowane przez wiele różnych instytucji, który stykają się z tym problemem. Dodał, że zarówno NFZ jak i Kampania „Lekarzu, reaguj na przemoc!” „skupiają się na wzmocnieniu lekarzy w zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania przemocy”. Wszystkie te działania mają na celu lepsze przygotowanie lekarzy w zetknięciu się z takimi sytuacjami (przemocą zarówno wobec dzieci jak i dorosłych).

Trzecia edycja Kampanii „Lekarzu, reaguj na przemoc” została oficjalnie rozpoczęta 23 września 2025 roku podczas konferencji prasowej w Centrum Prasowym PAP (Polska Agencja Prasowa). Jest to wspólna inicjatywa Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom oraz Studium Profilaktyki Społecznej. Integralną częścią tego dnia była inauguracja portalu internetowego dla pracowników ochrony zdrowia.

Na stronie można znaleźć kompleksowe informacje na temat zjawiska przemocy, w tym jej mechanizmów, obowiązujących regulacji prawnych, a także film instruktażowy, który uczy jak prowadzić rozmowę z pacjentem, u którego podejrzewa się doświadczenie przemocy. Dostępna jest także lista polecanych publikacji dotyczących problematyki przemocy domowej.

Na Stronie KCPU możliwe zdobycie i/lub aktualizacja wiedzy przez świadczeniodawców w tematyce uzależnień poprzez portale edukacyjne:

1. Ciąża bez alkoholu (https://ciazabezalkoholu.pl)

Strona edukacyjna przeznaczona dla specjalistów zajmujących się profilaktyką FASD i pomocą dzieciom z FASD oraz rodziców/opiekunów wychowujących dzieci z FASD.

Strona internetowa podzielona na 4 strefy: rodzica, wychowawcy, specjalisty, dorosłych z FASD.

W strefie wychowawcy (https://ciazabezalkoholu.pl/strefa-wychowawcy­) – można dowiedzieć się z jakimi trudnościami może borykać się uczeń z FASD, jakie są mocne strony ucznia z FASD, o wskazówkach do pracy z dziećmi z FASD (plansze, broszury – pliki pdf z możliwością pobrania) oraz alfabecie edukacyjnym.

W strefie specjalisty (https://ciazabezalkoholu.pl/strefa-specjalisty) – można dowiedzieć się o kryteriach diagnostycznych FASD, o polskich kryteriach diagnostycznych FASD, o artykułach naukowych w języku i angielskim (tematy: diagnostyka, epidemiologia, neurorozwój, terapia, inne), o linkach, które przekierowują do stron internetowych związanych z tematyką FASD oraz materiałach (rekomendacje, zbiory artykułów - pliki pdf z możliwością pobrania).

2. Mądra ochrona mniejsze ryzyko

Jest to portal dla rodziców i specjalistów o zachowaniach ryzykownych wśród młodzieży.

W ramach tego portalu dostępna jest zakładka „Strefa specjalisty” (https://madraochrona.pl/strefa-specjalisty/naukowe-podstawy-profilaktyki), na której można dowiedzieć się o skutecznej profilaktyce zachowań ryzykownych młodzieży, o pracy indywidualnej i grupowej z młodzieżą oraz o czym jest interwencja profilaktyczna oraz zapoznać z artykułami, które także podzielone są na te dla rodzica, i dla specjalisty (artykuły do przeczytania, nie da się ich pobrać – forma bloga).

3. Niebotak (https://niebotak.pl)

Strona internetowa i materiały edukacyjne dla młodzieży na temat profilaktyki zachowań ryzykownych. Porusza takie ta tematy jak: pomoc i wsparcie, alkohol, zachowania ryzykowne, rozwój osobisty. Do każdego tematu są przypisane 2 zadania, z potencjalnymi odpowiedziami (do każdej odpowiedzi zamieszczony jest komentarz).

Strona zawiera także filmy edukacyjne na takie tematy jak: alkohol, emocje, presja, rozmowa ze specjalistą, ryzykowne decyzje, samoocena.

4. Nowe substancje psychoaktywne (https://dopalaczeinfo.pl)

Strona internetowa mająca na celu rozpowszechnienie informacji na temat ryzyka związanego

z używaniem narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych dedykowana dla młodzieży. Strona oferuje artykuły dotyczące tematyki narkotyków (artykuły do przeczytania, nie da się ich pobrać – forma bloga).

5. Platforma edukacyjna z Zakresie Problematyki Narkomanii (https://narkomania.edu.pl)

Strona dedykowana: pedagogom szkolnym, nauczycielom, specjalistom psychoterapii uzależnień oraz lekarzom wszystkich specjalizacji.

Jest to platforma, która umożliwia samodzielną naukę i zdobywanie umiejętności poprzez zapoznanie się z materiałami szkoleniowymi w formie wykładów, scenek oraz materiałów do pobrania. Wygodna forma e-learningu pozwala na zdobywanie wiedzy z każdego miejsca oraz zapewnia efektywną formę nauki. Wykłady i scenki są podzielone na grupy docelowe (lekarzy, pedagogów i specjalistów).

 Tematy wykładów dla lekarzy: „Czynniki ryzyka”, „Stymulanty”, „THC”, „Halucynogeny”, „Benzodiazepiny”, „Opioidy”, „Interwencja”, „Test skriningowy DUDIT”, „Leczenie uzależnionych od opioidów”, „Neurobiologiczne mechanizmy uzależnień”.

Tematy scenek dla lekarzy: „Marihuana”, „Kokaina”, „Leki”.

Tematy wykładów dla pedagogów szkolnych i nauczycieli: „Dwie strony medalu: czynniki ryzyka i czynniki chroniące”, „Wczesna interwencja profilaktyczna w pracy nauczyciela z uczniem używającym substancji psychoaktywnych”. „Czym jest, a czym nie jest Profilaktyka Wskazująca”.

Tematy scenek dla pedagogów szkolnych i nauczycieli: „Rozmowa pedagoga z uczniem”, „Rozmowa pedagoga z uczennicą”, „Rozmowa pedagoga z mamą uczennicy”.

Tematy wykładów dla specjalistów: „Uzależnienia chemiczne a problem podwójnej diagnozy”, „Substancje psychoaktywne, nowe substancje psychoaktywne, a nowe kryteria klasyfikacji ICD-11”, „Strategia leczenia opartego o pełną abstynencję, strategia ograniczania szkód i zdrowotne skutki uzależnień.”, „Polska wersja testu skriningowego zaburzeń związanych z używaniem narkotyków DUDIT.”, „Czym jest, a czym nie jest Profilaktyka Wskazująca.”, „Psychoterapia par i rodzin z problemem uzależnienia.”, „Rozwój zawodowy w życiu psychoterapeuty uzależnień.”, „Jakość relacji i sojuszu terapeutycznego w psychoterapii uzależnień.”, „Diagnoza kliniczna dzieci i młodzieży”, „Psychoterapia dzieci i młodzieży z problemem uzależnienia”, „Współwystępowanie uzależnień i innych zaburzeń psychicznych”, „Mechanizmy oraz terapia kompulsywnych zachowań seksualnych”, „FASD – Trudności rozwojowe i zaburzenia psychiczne w przebiegu życia po ekspozycji na alkohol w okresie prenatalnym”, „Procesy podwójne – implikacje dla rozumienia uzależnień”, „Fentanyl i jego pochodne oraz inne opioidy w praktyce terapeuty uzależnień”.

Tematy scenek dla specjalistów: „Dopalacze”, „Metadon”, „Podwójna diagnoza”.

W materiałach do pobrania znajdują się linki do strony Krajowego Biura Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii (www.kbpn.gov.pl) oraz link do wykazu placówek pomocowych dla osób z problemem narkotykowym i ich bliskich. Wykaz placówek jest w formie pliku pdf. Wykaz zawiera nazwę placówki, adres, dane kontaktowe oraz krótki opis zakresu działalności.

6. Programy rekomendowane (https://programyrekomendowane.pl)

Strona poświęcona rekomendowanym programom promocji zdrowia psychicznego i profilaktyki zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży.

Na tej stronie znajduje się baza programów rekomendowanych, z takich obszarów jak:

• promocja zdrowia psychicznego - programy adresowane do grup np. dzieci w wieku szkolnym, mające na celu polepszenie dobrostanu psychicznego oraz wzmocnienie umiejętności życiowych;
• profilaktyka uniwersalna - programy adresowane do grup np. klas młodzieży uczącej się w szkołach podstawowych czy ponadpodstawowych, mające na celu przeciwdziałanie pojawieniu się zachowań problemowych;
• profilaktyka selektywna - programy adresowane do jednostek lub grup zwiększonego ryzyka, mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub zaprzestanie zachowań problemowych;
• profilaktyka wskazująca - programy adresowane do jednostek lub grup zwiększonego ryzyka, mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub zaprzestanie zachowań problemowych.

7. Uzależnienia behawioralne (https://uzaleznieniabehawioralne.pl)

Strona zawiera aktualną wiedzę dotyczącą problematyki uzależnień behawioralnych, jest adresowana zarówno do specjalistów, jak i do populacji ogólnej. Na tej stronie można zapoznać się z materiałami dotyczącymi m.in.: uzależnienia od hazardu, zaburzeniach używania technologii, kompulsywnym kupowaniu, kompulsywnych zachowaniach seksualnych, problemowym zaangażowaniu w pracę, zaburzeniach odżywiania.

Strona ta oferuje, kontakt z psychologiem, specjalistą od uzależnień lub adwokatem w formie porady (formularz kontaktowy). Odpowiedź specjalisty pojawia się zazwyczaj w ciągu 48 h.

Na tej stronie znajduje się także wyszukiwarka placówek zajmujących się uzależnieniami behawioralnymi. Jest podział na rodzaj refundacji (wyszukuje placówki dla osób ubezpieczonych w ramach kontraktu z NFZ).

8. Wspólne kroki w cyberświecie (https://wspolnekroki.pl)

Projekt jest dofinansowany ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia w ramach konkursu przeprowadzanego przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.

Program Wspólne kroki w Cyberświecie został opracowany w latach 2016-2017 r. przez Fundację Poza Schematami w ramach umowy zawartej z Krajowym Biurem ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Program ten ma za zadanie ukształtowanie u dzieci uczących się w trzecich klasach szkoły podstawowej umiejętności, które sprzyjają bezpiecznemu korzystaniu z Internetu i innych mediów elektronicznych, a także chronią przed uzależnieniami od nich.

Realizatorem programu może zostać nauczyciel, psycholog lub pedagog, pracujący z młodzieżą w szkole podstawowej w klasach III.

Aby zostać realizatorem tego programu, należy skontaktować się z Fundacją Poza Schematami lub KCPU.

Kontakt: https://wspolnekroki.pl/kontakt