Opis przemocy wobec dzieci i jej skala w Polsce
Opis przemocy wobec dzieci i jej skala w Polsce
Doświadczanie przemocy jest jednym z największych zagrożeń dla bezpieczeństwa dziecka. Dzieci mogą być zarówno ofiarami, jak i świadkami przemocy. Źródłem takich sytuacji mogą być m.in., ich własne domy, szkoła lub zajęcia dodatkowe.
Sporządzany co 5 lat raport „Diagnoza przemocy wobec dzieci” (fundacja Dajemy Dzieciom Siłę) wskazuje, że skala problemu przemocy w Polsce jest duża. Aż 79% dzieci i nastolatków przynajmniej raz w swoim życiu doświadczyło przemocy lub zaniedbania.
Konieczne jest podkreślenie, że doświadczanie przemocy w dzieciństwie może mieć długotrwałe konsekwencje, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Do tych konsekwencji można zaliczyć, m.in., niską samoocenę oraz zaburzenia emocjonalne i poznawcze. Szczególnie niebezpieczne wydaje się być narażenie w dzieciństwie na wiele różnych doświadczeń w tym obszarze. Makaruk i Malinowska-Cieślik (2019) analizując zjawisko multiwiktymizacji wśród polskich dzieci oraz nastolatków (doświadczanie w ciągu życia wielu różnorodnych form krzywdzenia i przemocy), zidentyfikowały wzrost ryzyka zachowań autodestrukcyjnych wśród osób, które w dzieciństwie zostały pokrzywdzone co najmniej czterema rożnymi formami negatywnych doświadczeń. Takie osoby zdecydowanie częściej podejmowały próby samobójcze i okaleczały się.
Dokumentami, które mówią o prawach dziecka w Polsce są, w szczególności Konsytuacja Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencja o Prawach Dziecka. Artykuł 72 Konstytucji wskazuje, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. Do praw dziecka, zgodnie z Ustawą o Rzeczniku Praw Dziecka zalicza się:
- prawa do życia i ochrony zdrowia,
- prawa do wychowania w rodzinie,
- prawa do godziwych warunków socjalnych,
- prawa do nauki.
Dodatkowo należy wspomnieć o prawach takich jak prawo do wolności od tortur, poniżającego traktowania, przemocy fizycznej lub psychicznej, wyzysku i nadużyć seksualnych, które wynikają z Konwencji o Prawach Dziecka.
Źródła:
- Włodarczyk, przemoc wobec dzieci (pod patronatem Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę)
- Raport fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce, 2023
- Makaruk, Malinowska-Cieślik, 2019, Czynniki rodzinne i zachowania autodestrukcyjne związane z multikwiktymizacją wśród dzieci i młodzieży w Polsce
- Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991 r.) w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
- Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka